Voor één keer 'steel' ik een beschrijving van een film. Geschreven door Bart Moeyaert op het weblog van Villa Kakelbont, toen hij gastschrijver van de maand was. Want hij is mooi.
Gisteravond zat ik om kwart voor zes in bioscoop Arthouse in Zürich. Ik heb Atonement gezien. Er is iets met me gebeurd.
Ik kan niet puur genietend in een bioscoopzaal zitten. Vanaf minuut één ga ik ontleden, meten, meedenken met dialogen, beeldvoering, setting. Heeft de regisseur gegoocheld met het verhaal? Vangt de montage een ritme dat er is ingestopt om het publiek te behagen? Het is sterker dan mezelf, maar pas als ik het vragenstellen vergeet, weet ik dat de film bij mij werkt. Als ik de trucs of de kunstjes niet meer zie, dan is er blijkbaar een andere kracht aan het werk.
Tijdens Atonement was er een andere kracht aan het werk. Ik heb het boek van Ian McEwan gelezen, hij is één van de schrijvers die ik verzamel, sinds ik The Cement Garden heb gelezen, jaren geleden. Ik kende dus het verhaal dat zou komen. En toch. Was het de beginscène, met de elfjarige Briony die op haar schrijfmachine een toneelstuk afmaakt, op dezelfde manier zoals ik het deed toen ik elf was en poppenkastverhalen schreef? Was het die ene simpele wijsheid over het verschil tussen de roman en het theaterstuk — het feit dat je als schrijver van theaterstukken geheel afhankelijk bent van derden? Was het mijn verbazing voor de spannende forward-and-back-techniek die scenarist Christopher Hampton toepast? (Hij is ook de scenarist van Dangerous Liaisons, daar liet hij ook al een staaltje van zijn kunnen zien.) Het zal allemaal wel geholpen hebben, inclusief de fotografie, de slimme filmmuziek (ze viel me een beetje te hard op, en dat is niet goed, maar ik vond het wel een vondst, met die schrijfmachine als instrument), en die minutenlange camerabeweging over het strand van Duinkerken. Mooi. Prima.
Toch denk ik dat het vooral Vanessa Redgrave was die het werk wat mij betreft heeft afgemaakt. Zij is de oudere schrijfster Briony Tallis, die op de televisie haar laatste boek becommentarieert, Atonement, het boek dat ze zelf ‘eigenlijk haar eerste’ noemt. Ineens zegt ze iets over de waarheid en de leugen, de feiten en de fictie, het echte en onechte. Omdat ik in mijn eentje in de zaal zat, was het alsof Vanessa Redgrave zich niet rechtstreeks tot de camera richtte, maar het alleen tegen mij zei. En auw, de klappen kwamen aan.
Reserveer in onze catalogus.
