In memoriam: Hella Haasse - Ik besta in wat ik schrijf

In 2006, bij de allereerste aftrap van Nederland leest in heb ik Hella Haasse persoonlijk ontmoet en even met haar gesproken. Ik was onder de indruk van haar bijzonder vriendelijke en ook charmante uitstraling. En nog meer haar schaterende lach die ik helemaal niet verwachtte bij haar.
In 2009 werd haar romandebuut uit 1948, Oeroeg gekozen voor Nederland Leest.
Donderdag is ze overleden op 93 jarige leeftijd. Ter gelegenheid van haar negentigste verjaardag verscheen het gevarieerde fotoboek Ik besta in wat ik schrijf.

Van de achterflap
Ik besta in wat ik schrijf is een uniek album dat het leven en het werk van Hella S. Haasse in beeld brengt. In haar autobiografische boeken laat Hella S. Haasse veel van zichzelf zien niet omdat ze iedereen een blik in haar privé-leven gunt, maar omdat ze wil tonen welke kernelementen in haar verbeelding, en dus in haar werk, altijd weer een rol spelen. Om die reden is ook Ik besta in wat ik schrijf gemaakt. Het volgt de schrijfster in beeld en in tekstcitaten vanaf haar vroegste jeugd in Nederlands-Indië tot aan de viering van haar negentigste verjaardag in 2008. We zien foto s van haar familie en gezin, van haar optreden als schrijfster bij lezingen en bij de prijzen die ze in ontvangst nam, maar ook: afbeeldingen van manuscripten, historische bronnen en omslagen van eerste drukken. Patricia de Groot, redacteur van Hella S. Haasse, selecteerde de foto s en citaten, en schreef er begeleidende teksten bij.

De titel van dit boek is gebaseerd op het feit dat Hella Haasse waarnemen, ervaringen die ze met zich meedraagt onder woorden brengen, samenhang aanbrengen in haar observaties, als de voornaamste taak van een schrijver beschouwde.
Het is een uitspraak van haar die dan ook steeds terugkomt in interviews: 'Ik besta pas als ik iets heb gedaan met wat ik waarneem'. Ze ging daarmee door zolang haar gezondheid het toeliet. Haar oeuvre was nooit 'af'. Schrijven was haar manier van leven; schrijvend verstond zij zich met de wereld.

Haar overlijden wordt door Karel Nooitgedacht op poëtische wijze verwoordt: "Helaas Heengegaan. Het allitereert wel mooi, maar stemt tot verdriet".



Reserveer Ik besta in wat ik schrijf in onze catalogus

Nederland Leest: Oeroeg - Hella Haasse

"Oeroeg was mijn vriend". Deze openingszin uit het boek Oeroeg van Hella Haasse kent vrijwel iedereen wel. Want wie heeft dit boek niet op zijn of haar boekenlijst gehad. Ik wel in ieder geval. Het was in mijn tijd, en ook nu nog, een heel populair “lijstboek”. Niet alleen vanwege de inhoud maar vooral omdat het zo’n lekker dun boekje was. De omvang van een boek zegt echter niet alles over de leesbaarheid ervan. Volgens Ewoud Sanders is "makkelijk leesbaar" een betrekkelijke, tijdgebonden kwalificatie.
Hoe dan ook…ik heb het in ieder geval weer met veel plezier opnieuw gelezen.

In Oeroeg vertelt Hella S. Haasse het droevige verhaal van een vriendschap tussen twee jongens in Nederlands Indië die bijna gelijktijdig geboren worden en samen opgroeien. Alleen is de ene een zoon van een blanke theeplanter en de andere de zoon van een bediende, een inboorling, Oeroeg.
De vader van Oeroeg sterft op onnodige wijze door lichtzinnigheid van de theeplanter en vrienden die op bezoek zijn. Als compensatie krijgt Oeroeg een opleiding betaald die parallel loopt aan die van het blanke jongetje. Als kind beleven ze alles samen, zijn de dikste vrienden.
Geleidelijk aan groeien de twee jongens uit elkaar. Wanneer de Nederlandse jongen, na een studie in Delft terugkeert in het Indie dat nog net geen Indonesië is geworden, staan de twee zwaar bewapend tegenover elkaar. Oeroeg vertelt zijn jeugdvriend dat die niets meer in het land te zoeken heeft. De "ik-figuur" komt tot de conclusie dat Oeroeg net is als het meer: "Ik kende hem als een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit".

In het kader van Nederland Leest kunnen bibliotheekleden op vertoon van hun bibliotheekpas vanaf vrijdag 23 oktober tot en met 20 november, één gratis exemplaar van het boek Oeroeg meenemen. Zolang de voorraad strekt.
Maar er is meer zoals: zaterdag 24 oktober kunt u vanaf 13.00 genieten van live muziek en dans en op vertoon van het exemplaar Oeroeg een Indische hapje halen, Hella Haasse-kenner Nelleke Noordervliet komt 3 november, de film Oeroeg is te zien op zaterdag 7 november en Evelien Harberink en Magda Nij Bijvank van Theaterzaken treden op met de voorstelling rond Oeroeg op 19 november 2009.

Dit jaar bieden de bibliotheken uit Almelo, Enschede en Hengelo een gezamenlijk programma aan. Op vertoon van uw Nederland Leest exemplaar van Oeroeg krijgt u korting op alle activiteiten.

Reserveer in onze catalogus