Het Paradijs van Moeyaert

Klik cover voor recensies

Ik weet, ik ben een verstokte fan, dus ik mag over hem blijven schrijven, zo gaat dat hier!

Begin dit jaar blogde ik al over die mooie Schepping van Bart Moeyaert. En over hoe hij samen met het Nederlands Blazers Ensemble, met de muziek van Haydn en met de tekeningen van Wolf Erlbruch het bekende scheppingsverhaal op een bijzondere manier opnieuw vertelt. Awel, dit sterke kwartet heeft de draad opgepakt van waar ze geëindigd waren: in het paradijs. Met een man en een vrouw.

En dat heeft weer een mooi boek en een mooie cd opgeleverd. En een prachtige voorstelling. Want er is echt maar één persoon die Moeyaerts teksten zo kan voordragen dat ze boven de inhoud uitgetild lijken te worden en dat is meneer Moeyaert zelf. En ja, ik was erbij, vorige week, in Enschede. Het was fijn.


Net zo fijn als het paradijs, in het begin. Want daar gaat het verhaal natuurlijk over, over een man en een vrouw, in een paradijs van overvloed, van altijd zomer en altijd middag, van overal kleuren, eten en heel veel dieren. Eén van de mooiste passages beschrijft die onvoorstelbare warmte van dat paradijselijke 'begin':

Boven ons hing de zon, als altijd. Hij klom 's ochtends boven de kruinen, zakte 's avonds achter de einder en hield daar dan alles aan het sudderen, en de volgende dag was er weer geen tegenhouden aan. Hij schurkte zich met z'n rug tegen de hemel aan en scheen voluit, hij scheen van goud, hij scheen, hij scheen, je zou het schitteren kunnen noemen, maar het was branden wat hij deed.

Maar ja, de schepper had gekozen voor een man en een vrouw, dus tja, dat gaat een keer schuren. Die vrouw toont na een tijdje namelijk wat tekenen van vermoeidheid, door de relatie, door het leven. Het is een vrouw van 'ik mist het één en ander'. Toen dacht ik nog heel even: maar meneer Moeyaert, wat doet u nu, is het dan allemaal ónze schuld? Gelukkig maakte het horen van zijn voordracht alles duidelijk, en de toelichting in het programmaboekje deed me glimlachen.

Eva is niet alleen de pienterste van de twee, maar ook de dapperste. Zij doet haar oogkleppen af, ziet daardoor meer, voelt meer. Zij heeft geen slang en geen appel nodig om te zien wat er ontbreekt. En zij verleidt Adam niet tot het kwade, zoals de Bijbel ons dat altijd heeft willen doen geloven, maar ze verleidt hem om de natuur zijn eigen gang te laten gaan.

Dank u wel, meneer Moeyaert.

AANVULLING: een luisterfragment tijdens Viertakt Podium van 9 november (start 25m40).




Zelf beleven? Dat kan nog vanavond in het Amsterdams Concertgebouw!

Of reserveer Het Paradijs in onze catalogus

De Schepping van Moeyaert

In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor te stellen. Je moet alles wat er nu is, nog niet laten zijn. Je moet het licht uitdoen, en er zelf niet zijn, en dan ook nog eens al het donker vergeten, want in het begin was er niets, ook het donker niet. Als je het begin van alles wil zien, moet je erg veel weglaten. Ook je moeder.

Zo begint het verhaal van De Schepping in de prachtige bewerking door Bart Moeyaert. Het boek is niet alleen voorzien van wondelijke illustraties van Wolf Erlbruch, maar er zit ook een cd bij. Hierop leest Moeyaert zelf zijn verhaal voor, onder begeleiding van het Nederlands Blazers Ensemble (NBE). Dit speelt de nooit eerder gehoorde bewerking van - hoe kan het ook anders - Die Schöpfung van Haydn. Het boek won in 2004 meerdere internationale prijzen, waaronder de Zilveren Griffel en de Zilveren Penseel.

Moeyaert is een schrijver die met weinig, maar perfect gekozen woorden, altijd weer precies de kern weet te raken, werelden weet te visualiseren en je dwingt tot het stellen van vragen. Ik ben er dol op. Ook het scheppingsverhaal bekijkt hij met zijn typische Moeyaertblik. De filosofische teksten in een suggestieve vertelstijl vragen om herlezen te worden en telkens nieuwe dingen te ontdekken. Een boek om zelf te lezen, voor te lezen of om naar te luisteren en bij weg te dromen.

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een bolhoeddragend mannetje. De enige persoon die, naast God, bij de schepping aanwezig is. Die God, die heeft het wel naar z'n zin. Het is een goeiige God, een humoristische God, een onverstoorbare God, een scheppende God, die in vele gedaanten het bolhoeddragende mannetje telkens weer verbaast. Het mannetje, dat de scheppingsdrift van God probeert te volgen en te verklaren, is eerst nogal sceptisch, boos zelfs, en heeft het over 'toeval'. Maar uiteindelijk kan hij niet om God heen en raakt overdonderd door de impact die licht en donker, water en land, de dieren en ...een vrouw op hem hebben.

Met de collage-achtige illustraties geeft Erlbruch op bescheiden wijze een eigen invulling aan Moeyaerts teksten, waardoor je blijft lezen en kijken en steeds vaker glimlacht. Als je niet gelovig bent, dan blijft je toch het beeld bij van een prachtig verhaal. Maar je gelooft natuurlijk, na het lezen van dit boek!

Integrale voordracht door Moeyaert (podcast, zonder muziek)
Luisterfragment NBE
Leesfragment (download via)

Reserveer het boek in onze catalogus
Reserveer de cd in onze catalogus