Das weisse Band

Van enkele regisseurs weet je dat ze altijd bijzondere films maken. Je moet er van houden, dat wel, maar bijzonder zijn ze. Michael Haneke is zo'n regisseur. En ik hou ervan. Eerder schreef ik al iets over zijn beklemmende Caché, maar met zijn laatste film heeft hij zich wat mij betreft in alles overtroffen.

Das weisse Band draagt (vreemd genoeg) alleen in Duitsland de ondertitel: Eine Deutsche Kindergeschichte. En daar begint al het kippevel. Want ondanks dat het een verhaal is over een dorpsgemeenschap van jong tot oud, zijn de hoofdpersonen in de eerste en laatste plaats de kinderen. Die, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, op hun eigen samenzweerderige manier in opstand komen tegen de machteloosheid van de machthebbenden. Wat mogelijk verklaart waarom zij de volwassenen werden die later het nazisme konden doen ontstaan. En die beladen kinderrollen worden door de jonge acteurs fabelachtig gespeeld.

Voor een mooie beschrijving van het verhaal en een in mijn ogen goede recensie verwijs ik naar het artikel van de NRC. Ergens anders kom ik twee mooie zinnen over deze film tegen die ik hier nog graag aan wil toevoegen.

Meester provocateur Haneke, net gelauwerd met de Palme d'Or, brengt u zijn mooiste, oprechtste, meest verstikkende werk en maakt de cinema een klassieker rijker.

Haneke sleurt u een prachtig gestileerde zwartwit wereld binnen, schuurt u langs het hele scala van menselijke emoties, van onverschilligheid en verveling tot ontreddering en woede, en slaat u vervolgens tegen de muur van uw eigen ziel. Maar heel zachtjes en met veel liefde.

Beter had ik het niet kunnen zeggen.


Voor de liefhebber twee trailers achter elkaar!


Reserveer alvast in onze catalogus

Dorsvloer vol confetti

Vakantie. Voor sommigen een tijd van inpakken en wegwezen, voor mij een tijd van achterstallig onderhoud wegwerken. Sinds m'n kennismaking met Franca Treur in VPRO's Boeken ligt haar debuut Dorsvloer vol confetti te wachten op rustiger tijden. Dus begon ik deze vakantie verwachtingsvol met haar boek.

Franca beschrijft in anekdotische hoofdstukken het leven van de 12-jarig Katelijne die opgroeit in een streng gelovig Zeeuws boerengezin. Een literaire bewerking van haar eigen jeugd. Ze schrijft over het leven als boer, over het leven als enige meisje tussen zes broers, over een kinderlijk verlangen naar (ouderlijke) liefde en over het geloof. Dat geloof, dat elke dag alles wat je doet en laat, alles wat je zegt en waarover je zwijgt, bepaalt. Dat geloof, dat ik uit m'n eigen opvoeding niet ken en dat ik waarschijnlijk ook nooit echt zal begrijpen. Ik dacht altijd dat het geloof toch een soort van verlichting zou brengen, maar wat ik lees gaat vooral over niet denken dat je mooi bent, niet denken dat je iets voorstelt, niet denken dat je zonder zonden bent of ooit zult zijn, niet denken dat je uitverkoren zult zijn want dat zijn er maar heel weinig dus waarom jij... Wat ik lees gaat over angst, voor de Heere, voor je ouders, voor jezelf, voor het leven. En ik dacht dat ík soms wat zwaar in het leven stond.

Typerend voor de sfeer van deze geloofsgemeenschap en voor hoe zij tegen die 'door Satan gestuurde' niet-gelovigen aankijken, vind ik het sinterklaasgedicht dat Katelijne 'op 6 december, anders lijkt het teveel op echte sinterklaas' bij haar enige kadootje krijgt:

Sinterklaas en Zwarte Piet
Bestaan niet.
Ze zijn een verzinsel,
Van mensen met een twijfelachtig beginsel.

Tijdens het lezen komen telkens twee associaties bij me naar boven. De eerste is het boek Broere van Bart Moeyaert. Ook hij verhaalt door de ogen van een kind over het opgroeien in een groot gezin. De vergelijking met het geloof of het gemis aan liefde gaan mank, maar Franca's vertelvorm en taal gaan dat niet. Ze schrijft licht, lieflijk en humoristisch, zoals Moeyaert dat ook zo mooi kan. De tweede is de film Das weisse Band van Michael Haneke. Een film over een klein Duits boerendorp aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, waarin kinderen, geloof en angst op meesterlijke wijze worden verbeeld. Zo beklemmend was het in het Zeeuwse Meliskerke misschien niet, maar ik kreeg wel het gevoel ver terug te gaan in de tijd.

Het meest bijzondere vind ik nog dat Franca, ondanks haar keuze voor een universitaire studie, een leven als schrijfster en journaliste in Amsterdam en een leven zonder het geloof, nergens afrekent met haar afkomst. Er klinken geen verwijten, er knaagt geen onderhuidse woede. Wat blijft hangen is het beeld van een dromerig meisje, met veel vragen en even zoveel verhalen in haar hoofd. Dat maakt het boek precies wat de achterflap zegt: een 'sensitieve roman' en een 'liefdevol portret'.

Reserveer in onze catalogus

Caché: over dat wat we liever verbergen

TV-tip: vrijdag 7 augustus - NED 2 - 23.45 uur

Michael Haneke staat garant voor films die de kijker een wat ongemakkelijk gevoel geven. Ongemakkelijk, omdat ze iets van de maatschappij of de mens laten zien, waarvan we weten dat het er is, maar waar we eigenlijk niet zo goed raad mee weten. En wat we dus ook liever niet willen zien.

Zo heeft Le temps du loup veel indruk op me gemaakt. Evenals zijn bewerking van La Pianiste, naar het gelijknamige boek van Elfride Jelinek. Ik zag ooit in een documentaire over Haneke fragmenten uit Funny games. Die laat ik liever liggen. Ook al is hij vast briljant, als het kwaad zo duidelijk gepersonifieerd wordt en je er zo verschrikkelijk niks tegen kunt doen, haak ik af.

Een film die ik wel briljant vond, is Caché. Hierin wordt een geslaagde Franse tv-persoonlijkheid gestalked. Het begint met onschuldige videobeelden van zijn huis, maar al gauw komen er telefoontjes, brieven en bedreigingen. Niemand snapt wie er achter dit 'getreiter' zit. Wie kan er nu iets tegen hem en happy familie hebben? Maar ondertussen zie je dat die geslaagde meneer zich wat ongemakkelijk gaat voelen en komen er heel subtiel wat flashbacks uit z'n jeugd voorbij. Daar blijkt wel degelijk iets gebeurd te zijn. Iets dat iemand een reden kan geven om een statement te maken. Dat statement komt net zo onverwacht als dat het je bij je strot grijpt. Maar ja, het blijft een Haneke productie hè. Gewoon kijken, hij is het waard!



Reserveer in onze catalogus