Dat is waar

Deze zomer vond ik in een Vlaamse bibliotheek een boek dat gelijk m'n aandacht trok. Kwam vast door de grappige voorkant. En de intrigerende ondertitel waarschijnlijk: een leesboek voor wie denkt dat hij niet denken kan. Oké, dat gaat dus vast over filosofie, maar dan gericht op kinderen. En dat bleek te kloppen. Slim. De grootste grap is nog dat Menno Lievers - toch best een Vlaamse naam - gewoon een Nederlandse filosoof en schrijver blijkt te zijn. Je kunt zoveel leren op één dag. Het boek lag de hele zomer op m'n nachtkastje, want dit zijn de meest perfecte verhaaltjes voor het slapengaan. Ook voor volwassenen!

Eindelijk volwassen

Sinds ik de 50 ben gepasseerd merk ik dat die vraag naar zingeving wat harder in m'n oor zoemt. Herken je dat? Nou, dan kan ik je dit boek van Frits de Lange aanraden: Eindelijk volwassen. Met als hoopvolle ondertitel De wijsheid van de tweede levenshelft. Want wie wil dat nou niet, eindelijk een beetje wijs zijn. En misschien zelfs eindelijk volwassen. Hij hoopt je hiermee een ander script voor de tweede levenshelft te geven, dat je helpt om er zin in te krijgen. Kom maar door!

De egel, dat ben ik

Sommige schrijvers kunnen alleen maar pareltjes schrijven. Toon Tellegen is voor mij zo'n schrijver. Zijn korte dierenverhalen zijn geestig, filosofisch, autobiografisch, kunstzinnig en... briljant. Vorig jaar verscheen er een lief klein bundeltje. Met de egel in de hoofdrol dit keer. En de uitdagende titel: De egel, dat ben ik. Zitten we ineens in het hoofd van schrijver Toon?

Grote Panda & Kleine Draak

Ken je dat boek nog van De jongen, de mol, de vos en het paard? Die hit, vertaald door Arthur Japin, die weken in de Top10 stond en nog altijd in stapels in de boekhandel ligt. Nou, dat boek heeft een broertje. Even aandoenlijk en inspirerend. Even liefdevol en vol kleine grote wijsheden. Even troostrijk. Ontmoet m'n twee nieuwe vrienden, Grote Panda en Kleine Draak. Samen reizend door de seizoenen van het jaar.

De jongen, de mol, de vos en het paard

 

Wat schrijf je over een boek dat eigenlijk geen verhaal bevat, maar wel al weken in de top 10 van best verkochte boeken staat en dat genomineerd was voor Beste Spirituele Boek 2021? Wat schrijf je over een boek dat je aan de ene kant in een uurtje uithebt, maar aan de andere kant je hele leven blijft lezen? Wat schrijf je over een boek dat eerst opvalt door z'n dromerige illustraties en daarna pas door z'n poëtische teksten? Nou, dan laat je dus die beelden het verhaal vertellen.

Onder Manhattan

Gesloten deuren, verborgen ruimtes. Alles wat ik niet direct kan zien, wekt mijn nieuwsgierigheid. Zo ook de wereld onder onze voeten. Ik ben geïntrigeerd door het netwerk aan tunnels, funderingen van oude gebouwen en zelfs complete verloren steden die zich op sommige plekken onder de grond bevinden. In het boek Onder Manhattan: op zoek naar geluk in de tunnels van New York neemt ontdekkingsreiziger Erling Kagge ons mee in de riolen en tunnels onder de stad.

Zeb.

Begin deze maand was het Kinderboekenweek. En zeg je Kinderboekenweek, dan zeg je Griffels & Penselen. Er zijn weer heel veel prachtige boeken en briljante auteurs en illustratoren van kinderboeken in het verdiende zonnetje gezet. Want hoe veel of weinig je ook leest, iedereen – echt iedereen – kan zich nog dat ene boek uit zijn jeugd herinneren dat hem echt geraakt heeft. Of zelfs veranderd, dat hoor je ook. En die boeken worden nog steeds geschreven. Misschien zelfs wel steeds meer en steeds beter.

Neem nou bijvoorbeeld Zeb.

Filosofie voor een weergaloos leven - Lammert Kamphuis

Een weergaloos leven… willen we dat niet allemaal? Lammert Kamphuis probeert met Filosofie voor een weergaloos leven, onze angst voor filosofie weg te nemen door het prettig leesbaar en overzichtelijk te houden. Filosofie hoeft niet saai, zweverig, moeilijk en ingewikkeld te zijn. Kamphuis prikkelt mensen graag met zijn filosofische kijk op het alledaagse. Zijn boek laat je kennismaken met filosofie in relatie tot de wereld, tot de andere mensen, en tot jezelf. Daarbij komt veel aan bod: werk, keuzevrijheid, kunst,  woede en ontevredenheid en zelfs smartphones komen voorbij, en ook vriendschap, onrust, seks, troost, vrijheid, twijfel en dood.

Dans! Denk!

Désanne van Brederode is filosoof en schrijver. En ze heeft een grote liefde voor dans. Krisztina de Châtel is een beroemd Hongaars-Nederlandse choreograaf met meer dan 30 jaar haar eigen en internationaal befaamde dansgroep. En ze heeft een grote liefde voor filosofie. Krisztina vroeg aan Désanne of zij wilde schrijven over haar leven en werk, in relatie tot filosofie. Maar het mocht geen biografie worden!

Kleine filosofie van het rijtjeshuis

Filosoof en huisvader Pieter Hoexem woont in een doorsnee rijtjeshuis in een saaie buitenwijk in een provinciestadje. Nou niet echt een plek waar je geïnspireerd raakt om over zware filosofische vraagstukken na te denken. Het lijkt allemaal eerder wat sneu, sullig en saai.

Maar dat is een groot misverstand. "Je hebt thuis genoeg te doen, loop niet weg" aldus de zestiende-eeuwse schrijver Michel de Mointaigne. Thuis zijn heeft misschien niets heldhaftigs maar het is zeker niet sneu, sullig en saai. Kleine filosofie van het rijtjeshuis gaat o.a. over verhuizen, buren, verbouwen, het trottoir en het tuinhek. Pieter Hoexem laat zien hoe wonderbaarlijk deze alledaagse onderwerpen kunnen zijn.

Steeds als ik de zin van het leven te pakken heb, komen ze met iets nieuws

Als jongeman hield Daniel Klein tot zijn dertigste een schriftje bij met korte en krachtige citaten van verschillende filosofen over de beste manier om zijn leven in te vullen. Sommige zijn met hanenpoten voorzien van zijn eigen commentaar. Als bejaarde man vond hij dit schriftje bij het opruimen terug en las het weer met veel plezier. Eerst was er wat plaatsvervangende schaamte over zijn naïviteit: had hij nou echt gedacht dat filosofen hem konden leren hoe te leven? Maar ooit was dit een van de centrale vragen van de filosofie. En de hoe-te-leven-vraag hield hem in feite nog steeds bezig. Dat gaf hem de inspiratie om zijn schriftje te gebruiken om opnieuw over het goede leven na te denken.

Locke

Iemand tipte me over de film Locke. Vooral vanwege de vorm van de film. En dat was een goeie tip. Ik zat redelijk ademloos in de bank van begin tot eind. Samen met de enige acteur en hoofdrolspeler Tom Hardy, die van begin tot eind zat opgesloten in z'n rijdende auto. Z'n handvol tegenspelers spreekt hij alleen via de telefoon. Levert dat een boeiende film op? Ja!

Stand-up filosoof: de antwoorden van René Gude

Soms verandert een ontmoeting je leven. Voor journalist Wilma Rek was de ontmoeting met filosoof René Gude er een. Hij is een van de meest spraakmakende filosofen van Nederland en het eerste gesprek was zo leuk dat ze listen ging verzinnen om er nog meer te kunnen voeren. Uiteindelijk vroeg ze of ze hem niet gewoon voor lol mocht interviewen. En dat mocht. Ze besloten van deze gesprekken toch een boekje te maken: Stand-up filosoof. Ze spreken o.a. over de zin van het leven, over liefde en de naderende dood. Dit laatste onderwerp voert niet de boventoon maar is wel relevant: René Gude heeft nog maar één been, het andere werd geamputeerd toen de botkanker terugkeerde.

De gans en zijn broer

Treffende levensbeschouwingen en fijnzinnige humor. Dat lees ik in een recensie over het nieuwste boek van Bart Moeyaert. En ook: een kleinood van alle tijden voor alle leeftijden. Dit lijkt mij dus het perfecte boek om dit nieuwe blogjaar mee te beginnen. En dit noodzakelijke kleinood heet: De gans en zijn broer.

Filosofie voor het leven en andere gevaarlijke situaties

Het ging mentaal niet zo goed met Jules Evans op de universiteit: hij had last van paniekaanvallen, leed aan een sociale fobie, depressieve gevoelens en posttraumatische stressstoornis. Maar hij studeerde af met goede cijfers en om dat heugelijke feit te vieren kreeg hij een zenuwinzinking.

Maar met behulp van cognitieve gedragstherapie wist hij zijn angsten te overwinnen. De ideeën van de therapie deden hem sterk denken aan de oude klassieke filosofen en dit was voor hem de aanleiding om zich in Filosofie voor het leven te verdiepen in wat de wijsbegeerte uit de klassiek oudheid ons te bieden heeft. En dat is verrassend veel...

Handboek voor een gezond en gelukkig leven

Voordat je denkt 'weer zo'n zelfhulpboek met een snelle weg naar succes', dit is geen echt handboek hoor. Dit is eigenlijk een kookboek. Maar ook dat niet helemaal. Ik blogde eerder al over een Ayurvedisch kookboek, en dit is weer een hele mooie en toegankelijke aanvulling op die basiskennis. Het is een uitgave van happinez en dat zie je er ook wel aan af. Kleurig vormgegeven, een hoog hebben-gehalte!
De volledige titel maakt elke verdere toelichting eigenlijk overbodig. Ayurveda; Handboek voor een gezond en gelukkig leven : de oorsprong, de recepten, de filosofie.

Meesters in het hier en nu - Frank en Maarten Meester

Wat moet je nou met filosofie? Is dat niet hetzelfde als moeilijk doen over makkelijke dingen? En van vele filosofisch boeken lijkt het motto wel 'Waarom makkelijk doen als het ook moeilijk kan?' 

Maar gelukkig hebben we de gebroeders Frank en Maarten Meester. Zij proberen op de voor hun karakteristieke wijze al bekvechtend enig begrip over filosofie te brengen bij het grote publiek in o.a. Meesters in de filosofie.

Hun laatste boek Meesters in het hier en nu verscheen eind 2012 en is genomineerd voor Socrateswisselbeker 2013.
Dit boek verscheen naar aanleiding van het twintigjarig bestaan in 2012 van het tijdschrift Filosofie Magazine. 



Van de achterflap
De laatste 20 jaar is er veel veranderd in filosofisch Nederland. Ooit was wijsbegeerte in de lage landen vooral een academische bezigheid. Filosofen keken jaloers naar landen als Frankrijk en Duitsland waar hun collega's een belangrijke rol speelden in de publieke arena. Nu is dat hier wel anders. Kranten, tijdschriften, radio- en televisieprogramma's besteden inmiddels volop aandacht aan de filosofie.
Filosofen verschijnen met regelmaat in de media om hun mening te geven over actuele kwesties. Frank en Maarten Meester, zelf publieks filosofen, nemen de lezer mee door de filosofie van het hier en nu. Als broers twisten ze over het nut van filosofie, over het wijsgerig werk dat de laatste jaren is verschenen en over de manier waarop dat aan de man wordt gebracht. Zo leert de lezer deze wereld van de publieksfilosofie van binnenuit kennen en begrijpen.

De broers zeggen zelf hierover: 'Op onze eigen bescheiden wijze - in de beperking toont zich de meester - hebben we gedaan wat mensen die veel intelligenter, welbespraakter en geleerder zijn dan wij nooit is gelukt. We hebben eraan bijgedragen dat Nederland er een nieuw format bij heeft, dat van de publieksfilosofie.' 

En daarmee slagen zij er wat mij betreft prima in het filosofisch denken voor een breed publiek toegankelijk te maken.

In dit filmpje geven Frank en Maarten Meester antwoord op prangende vragen die via facebook aan hen gesteld zijn. 
En als dit donderdag 25 april gebeurt bij hun optreden in de bibliotheek dan staat ons nog een hele vrolijke avond te wachten.

Reserveer hier Meesters in het hier en nu in onze catalogus

Blindgangers - Joke Hermsen

In het kader van “April: Maand van de Filosofie, met dit jaar als thema De Ziel”, Blindgangers van Joke Hermsen. Een boek waarin ook gefilosofeerd wordt over de vraag of we meer zijn dan ons brein. Maar waarin Joke Hermsen ons ook probeert duidelijk te maken dat "mensen blindgangers zijn zolang ze het contact met hun innerlijk kwijt zijn".

Van de achterflap
25 jaar geleden vonden vijf studenten elkaar tijdens drukbijgewoonde colleges filosofie. Ze richtten een studentengenootschap op met de klinkende naam “nil desperandum” – “gij zult niet wanhopen”. Ze kwamen regelmatig bij elkaar en zetten de discussie uit de colleges verder. Er ontstonden warme vriendschappen en relaties en doorheen de volgende 25 jaar verloren de vrienden elkaar nooit uit het oog. Om hun jubileum te vieren nodigt de vrouw van één van de oorspronkelijke leden de andere, al dan niet met partner en kinderen, uit op hun buitenhuisje in Drenthe. Ze zeggen allemaal toe, de ene al wat enthousiaster dan de andere. Niet iedereen kijkt met evenveel vreugde terug op de afgelopen 25 jaar. Wat hebben ze van hun leven gemaakt? De naam “nil desperandum” is misschien wel toepasselijker dan ooit…

De ziel is al meer dan 2500 jaar het onderwerp van gesprek van theologen, filosofen. wetenschappers en kunstenaars. In Blindgangers van Joke Hermsen vraagt filosofiedocent Sebastiaan (Bas) de Bruin zich af of de creatieve geest en de ziel meer zijn dan alleen lichaam of gaat het toch enkel om chemische processen, wat de neurochirurg Johan stellig beweert?

Na het lezen van Blindgangers zijn de personages en hun worstelingen met het geheim van het menselijk bestaan goede bekenden van je geworden. Ik had liever nog geen afscheid van hen genomen. Maar ja… ook aan elk boek komt een eind.

Joke Hermsen wordt getypeerd als “een denkende schrijver”, evenals Marjolijn Februari, Pascal Mercier en Désanne van Brederode.  Zij schrijven boeken waarin zij o.a. proberen duidelijk te maken hoe we ons in deze tijd tot elkaar verhouden, wat ons drijft en wat ons in de weg zit. Tel daarbij op de thema’s tijdsdruk en infostress dan kan het toch niet anders dan dat het boeiende, filosofische boeken zijn. Gauw gaan lezen dus!! 

Reserveer Blindgangers in onze catalogus

Liefde voor gevorderden

Voor iedereen die niet op zoek is naar tips over hoe we onze liefde fris houden, die niet hoeft te weten hoe je een vurige minnaar kan zijn en die het wel best vindt dat mannen kennelijk niet kunnen luisteren. Voor al die mensen schreef de Duitse filosoof en publicist Richard David Precht het charmante boek Liefde voor gevorderden.

Hierin combineert hij filosofie met neurologie, biologie en psychologie om de liefde te ontwarren. In een leuk soort zoektocht langs die eeuwenoude vragen: Waarom worden we verliefd? Waarom juist op die ene persoon? En waarom komt aan liefde vaak een eind? Hij test verschillende gangbare theorieën en gaat dan net een stapje verder. Waarom kun je niet kiezen van wie je houdt? Waarom jagen zoveel mensen een ideaalbeeld na dat in realiteit nauwelijks haalbaar blijkt te zijn? En heeft de liefde nog wel toekomst?

Het belangrijkste - haast onoverkomelijke - thema is dat van de verschillen tussen man en vrouw, met name wat betreft relatievorming en seksualiteit. Hij verklaart hoe deze verschillen weliswaar te maken hebben met chemie, maar vooral ook samenhangen met de zelfbeelden die partners hebben, naast de uitwerking van jeugdervaringen. Een centrale stelling is dat we vaak tegenstrijdige verwachtingen hebben omtrent onze partner en relatie. Het verlangen naar liefde bestaat immers niet alleen uit de behoefte aan nabijheid en 'binding', maar ook uit verlangen naar avontuur, opwinding, afwisseling en soms zelfs naar afstand jegens de ander. Dit maakt 'de liefde' tot een spel met verwachtingen en met een onzeker verloop.

Ik geef toe dat het in het begin een beetje taai is, maar al snel neemt Precht je mee op de golven van je eigen herkenning, zowel waar het de mooie als de pijnlijke kanten van de liefde betreft. Dan leg je het niet meer weg. En verhip, je gaat er sommige dingen ook echt beter van snappen of anders bezien. Mooi toch!

Als kadootje citeer ik een voor mij treffend gedicht uit het hoofdstuk Kan ik liefhebben wie ik wil?

Je armen houden vast wat ik ben

liggen, bij jou
ik lig bij jou, je armen
houden me vast, je armen
houden meer vast dan ik ben.
je armen houden vast wat ik ben
als ik bij je lig en
je armen me vasthouden

- Ernst Jandl


En in het slotwoord schijnt gelukkig de zon,

"want zoals iedereen inmiddels uit de zelfhulpboeken weet, is liefhebben in feite heel simpel: geef je partner meer aandacht, vertel hem vaak dat je van hem houdt, ga bij ruzies niet onder de gordel, experimenteer af en toe met wat standjes, hoed je de persoon in z'n geheel onderuit te halen, vermijd de woorden 'altijd' en 'iedere keer', doe af en toe iets spannends met elkaar en - ach ja, breng af en toe een bloemetje mee voor je vrouw... En waarover je niet kunt praten in de liefde - daarover moet je zwijgen."

Reserveer in onze catalogus.

Eindelijk buiten

Ik vind de titel wel toepasselijk, voor zo'n zomer met echt Hollands weer, waarbij je geniet van elk moment dat je (droog) een frisse neus kunt halen: Eindelijk buiten van de Vlaamse filosofe Ann Meskens. De ondertitel zegt genoeg: filosofische stadswandelingen. Meskens houdt van wandelen, het liefst door de stad, haar stad, Mechelen.

De geschiedenis zit vol met filosofen die graag wandelden. Om gedachten op te doen of om ze juist kwijt te raken. De natuur in, weg van het volk of juist door de drukbevolkte straten van de stad, om dicht bij de mensen te zijn. Het levert in alle gevallen dezelfde ervaring op: vanaf de eerste stap stappen ze de oneindige vrijheid van de wandelruimte in.

De stadswandelingen van Meskens leveren een aantal filosofische mijmeringen op, omringd door citaten van de grote filosofen. Mijmeringen over het mondige individu & de zwijgende massa, over stad en platteland, over toerisme, over shoppen, over de kracht van herinneringen.

De kracht van het boek zit voor mij in het slot. Een aanklacht tegen het oorlogsgeweld via een ode aan het Stabat Mater. Een ode aan de ontroostbare moeder die achterblijven na het sterven van haar kind; een naamloze soldaat in een (uitzichtloze) oorlog. Het beroemde gedicht heeft veel componisten geïnspireerd tot het componeren van hun eigen Stabat Mater, waarvan de versie van Pergolesi misschien wel de mooiste is. Meskens geeft in dit essay de ministers en generaals, die hun oorlogsverklaring tekenen, het gezicht van de mensen die het werkelijke gevecht leveren. Een indringende mijmering.

Reserveer in onze catalogus.