“Gisteren was mijn hart een vogel, gevangen in een klem. Het is nu weer een vrije vogel, die zijn onbelemmerde vlucht neemt tussen alles door."Van de achterflap
Een intelligente en gevoelige joodse vrouw van 27 begint in 1941 met serieus zelfonderzoek om klaarheid in zichzelf te vinden en haar religieuze gevoelens vorm te geven. Ze doet hiervan, tot haar deportatie naar Westerbork, verslag in haar dagboek dat ze als haar gesprekspartner beschouwt, tegen de achtergrond van een toenemende isolatie van de joden. Etty Hillesum (1914-1943) was bijzonder begaafd. De absolute eerlijkheid, de rake analyses, de liefde voor de medemens in al zijn/haar zwakheden en de uitstekende stijl maken van dit boek een uniek document. Het dagboek is niet enkel persoonlijk, maar stijgt hier bovenuit en krijgt een algemene zeggingswaarde die vooral vrouwen van Etty's leeftijd zal aangrijpen.
In Het verstoorde leven van Etty Hillesum staat de oorlog niet centraal. Vrijheid is één van de kernwoorden in haar dagboeken. Het gaat Etty om een geestelijke ontwikkeling die te maken heeft met bevrijding, vrijmaken, innerlijke vrijheid.
Etty Hillesum accepteerde haar joods zijn, accepteerde dat anderen haar vernietigen wilden. Ze wil zich er niet aan onttrekken door onder te duiken. Het is een tijd van verzet en haat. Etty laat zich tot beide niet verleiden. Ze blijft het goede in elk mens zien. "Want" schrijft ze, "als we door onze haat tot net zulke wilde honden verworden zijn als zij, dan geeft het allemaal niets meer."
Verbijsterd ben ik als ik lees: "die twee maanden tussen dit prikkeldraad, die de intensiefste en rijkste maanden uit mijn leven waren en die zulk een bevestiging waren voor de laatste en hoogste waarden uit mijn leven. Ik heb het zo lief gekregen, dat Westerbork had tot nu toe voor mij niets met geluk te maken”.
Hiermee maakt ze heel duidelijk dat iemand die weet wat hij met zijn leven wil, zichzelf kan zijn én blijven onder de moeilijkste omstandigheden.
Het schrijven van een dagboek was voor haar pure noodzaak omdat zij voor zichzelf ordening moest aanbrengen in haar leven in een chaotische tijd. "Alles, wat er in om me heen gebeurt moet in mijn hoofd tot klaarheid gedacht worden en later door mij beschreven worden. Arm hoofd en arm hart, wat zullen jullie nog veel te verwerken krijgen. Rijk hoofd en rijk hart, jullie hebben toch ook wel een mooi leven."
Etty Hillesum wilde graag literatuur schrijven na de oorlog. Maar met haar dagboek heeft ze dit al gedaan zonder zelfs maar aan literatuur te denken.
Denise da Costa: “Sommige boeken behoren tot mijn beste vrienden. Ik ben het met Abel Herzberg eens dat iedereen het werk van Etty Hillesum zou moeten lezen.”
Op uitnodiging van de HOVO, Ekklesia Twente en Bibliotheek Hengelo geeft Denise de Costa donderdag 2 mei een lezing over Etty Hillesum waarbij het thema vrijheid centraal staat.
Deze week is het De week van het Luisterboek. Van Het verstoorde leven is ook een luisterboekuitgave.
Reserveer hier Het verstoorde leven in onze catalogus
Reserveer hier het luisterboek Het Verstoorde leven in onze catalogus
