Lezen is altijd mijn uitlaatklep, toevluchtsoord geweest. Om te verdwalen en mezelf daarna weer terug te vinden. Een reis. Een avontuur. Voor de dwalende geest evenals voor de ogen, de tast en het reukorgaan. Maar wat nu als één van je zintuigen het laat afweten...
Nu is dit wat ruiken betreft zeker vervelend, maar het lezen an sich is haalbaar. Bij mij zijn het mijn ogen die het laten afweten. Of nou ja, de spieren hier rondom die de boel lekker soepel en tegelijkertijd strak moeten houden zodat de letters over het papier dansen. Dat dansen is er al twee operaties en een heleboel frustrerende momenten verder niet meer bij.
Je zou kunnen zeggen ‘wat zeur je nou, pak een luisterboek’. Was het maar zo simpel. De ‘lees-ervaring’, dat is wat maakt dat lezen mij zo bekoord. Niet enkel de letters die woorden worden en regels maken. Van alinea’s naar hoofdstukken. Het is de manier waarop de bladzijden aanvoelen, de geur die onlosmakelijk verbonden is met de inktbedrukte pagina’s en de lijm of het touw die het allemaal bij elkaar houdt, de kaft die ofwel fascinerend of niets zeggend is. En dan heb ik nog geen woord gelezen. Want dat is het moment dat mijn eigen interpretatie en intonatie om de hoek komt kijken. Een andere reis dan geboekt, maar evenzo een avontuur. Soms gaan deuren dicht in het leven. Dan zetten we maar ramen open.
Life. All it’s glorious moments and shitty mess in between.Jeetje. Ongemakkelijk was het zeker. Niet alleen de avond. Een gereformeerd boerengezin dat wordt getroffen door de dood van een kind. Door de ogen van Jas, die zich ophoudt in het niemandsland tussen kindertijd en volwassenheid, zien we de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met verlies. Vader en moeder verlamd door verdriet merken niet op hoe Jas, haar zusje Hanna en haar broer Obbe ondertussen de weg volledig kwijt raken in de smerigheid van het bestaan.
Bijna elk hoofdstuk droeg plaatsvervangende schaamte, ongeloof, maar ook een rare vorm van medeleven in zich. Dit medeleven ging alle kanten op. Zo had de hoofdpersoon me in een zakdoek gewikkeld en diep in haar jaszak gestoken. Nu en dan leek het alsof ik haar angst kon voelen. Maar ook haar ouders wekte op den duur een soort medelijden op. Wat later plaats maakte voor woede en onbegrip. De onmacht die beiden op hun eigen manier ervoeren maakte me soms misselijk. Onpasselijk. En dan niet figuurlijk. Ik kan concluderen dat het niet uitmaakte wanneer ik het las/luisterde, het ongemak bekroop me voortdurend.
Dat onmiskenbare ongemak heeft gemaakt dat ik op verscheidende momenten op het punt heb gestaan het boek weg te leggen (of in mijn geval het luisterboek ‘stop’ te zetten). Puur en alleen omdat ik dacht: ‘nu wordt het te gortig’. Maar op het moment dat ik op blz. 233 ben aangekomen, heb ik het daadwerkelijk gedaan. Het boek moest aan de kant. Het lukte niet om voorbij dit onpasselijke stuk tekst te komen. De trend was al meerdere keren gezet, maar dit spande de kroon.
Het niet lezen (hier kun je dus ook ‘luisteren’ lezen) van de volgende passage hield bij lange na niet in dat ik niet kon vermoeden wat Marieke Lucas Rijneveld had neergepend. Het heeft twee dagen geduurd voordat ik weer op’ de play-knop’ durfde te drukken. Hierna werd het één zucht en het was uit.Voorbij. En daar heb ik het hele verhaal naar verlangd: dat het voor Jas over zou zijn. Ik gunde het haar. Het donkerte. Beklemmend.
Bennita Koop.
Reserveer De avond is ongemak in onze catalogus
(Voor luisterboeken kun je gebruik maken van de LuisterBieb app met 3.600 boeken of van het Passend Lezen aanbod met 45.000 gesproken boeken.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten