Lieveling

Puck is jarig. Ze is vijf geworden, en ze staat met haar moeder op de stoep van een Rotterdamse achterstandswijk te wachten op een zwarte, glimmende auto. Naast hen staan hun koffers. Haar moeder heeft gereageerd op een contactadvertentie: ‘Heer (niet onbemiddeld) zoekt hulp in de huishouding’. En nu komt die meneer hen ophalen. Vanaf dag één wordt Puck overladen met kado’s. En misbruikt.

Lieveling is de veelbesproken debuut roman van Kim van Kooten; actrice uit Zusje en  scenarioschrijver van Alles is Liefde. Lieveling is het levensverhaal van Kims vriendin Pauline Barendregt. In het boek heet ze Puck, en wordt van haar 5e tot haar 13e misbruikt door de 'ome meneer' waar haar moeder bij in is getrokken. Kim kiest ervoor om het verhaal te vertellen door de ogen van Puck. Dat is een goeie keus, omdat ze het daarmee ondanks de ernst lichtvoetig kan houden en je het boek in één ruk uitleest. En omdat het schrijnende van de situatie eigenlijk nog harder binnenkomt.

Barendregt vertelt in een interview in de NRC: "Een kind heeft geen oordeel. Het heeft geen referentiekader. Ze is niet boos op de moeder die niet ingrijpt. Ze is niet boos op de leraar die haar hints niet oppakt. Als kind begrijp je zelfs niet dat dat wat ome meneer doet écht fout is. Wat hij doet voelt als vervelend, maar nagels knippen of je kamer opruimen is ook vervelend. Al hou je altijd een stem diep van binnen die zegt: dit is niet in de haak, om vervolgens snel aan iets anders te denken."

En dat is precies wat me zo raakt in dit verhaal. De onmacht van het kind om het uit te schreeuwen. De blindheid van de omgeving voor haar stille signalen. De voelbare uitputting bij Puck, die na zoveel jaren van bijna dagelijks misbruik en de toenemende afkeer en spanning gewoon helemaal op is. En die zelfs in het ziekenhuis niet met rust gelaten wordt en niet veilig is. Dit kan niet waar zijn, denk je dan.

Die vraag kwam vaker naar boven tijdens het lezen. Het boek wordt namelijk gepresenteerd als van twéé auteurs: Van Kooten baseerde het verhaal op het relaas van haar vriendin Pauline. Je wilt dan graag weten waar de feiten ophouden en de fictie begint. De dames geven ook toe dat die twee wat door elkaar lopen, zonder verdere toelichting. Bij elk pijnlijk detail betrap ik me er dan op dat ik me afvraag of het echt gebeurd is of verzonnen. En zo wil ik er helemaal niet over denken, daar is het gewoon te erg voor.

Wat het boek hoe dan ook doet is weer eens voelbaar maken hoe vreselijk kindermisbruik is, hoe onwaarschijnlijk het soms ook lijkt en hoe goed je dus moet opletten om die stille schreeuw om hulp van een kind te horen. En dan in te grijpen.

Reserveer het boek in onze catalogus.

Reserveer het luisterboek.
Lees het ebook.