woensdag 16 mei 2018

Een onberispelijke man

Jane Gardam is 89 jaar en in Engeland een bekend schrijfster van kinderboeken, verhalen, romans en een trilogie waarvan Een onberispelijk man het eerste deel is. Pas in 2017 werd in Nederland dit eerste deel vertaald en meteen een succes en alom bejubeld als de literaire ontdekking van 2017. Saillant detail, dit eerste deel verscheen oorspronkelijk al in 2004! Het tweede deel Een trouwe vrouw dateert van 2009 en het laatste deel, Laatste vrienden, verscheen in 2013.


De bejaarde rechter Edward Feathers kijkt terug op zijn leven na het overlijden van zijn vrouw Betty. Zijn bijnaam luidt Old Filth: Failed In London, Try Hong Kong. Het ogenschijnlijk onberispelijke leven van de rechter blijkt gaandeweg het verhaal minder onberispelijk dan het lijkt. In deze meesterlijk opgebouwde roman springen we heen en weer tussen het heden en verleden van de rechter en komt steeds meer van de tragiek in zijn leven naar voren. De dood van zijn vrouw roept allerlei herinneringen op en zet hem ertoe aan met een deel van deze herinneringen in het reine te komen. Aan het eind kun je niet anders dan bewondering hebben voor een man die na alles wat hij heeft meegemaakt zo'n onberispelijke indruk wekt.

Ik had nooit van de zogenaamde Raj-weeskinderen gehoord. In de koloniale tijd, toen veel Engelse expats in o.a. India, Ceylon en Maleisiƫ zaten, werden de kinderen op hun vierde, vijfde jaar naar Engeland gestuurd om er naar school te gaan. Ze kwamen terecht bij gastouders of op kostschool. Stel je voor dat je als klein kind gescheiden wordt van je ouders en het alleen moet zien te redden in land waar het koud, mistig en regenachtig is. Edward Feathers was zo'n Raj-weeskind. Hij werd naar Engeland gestuurd, samen met twee nichtjes, waar ze samen opgroeiden in een liefdeloos gastgezin.

Ik moest steeds denken aan de stiff upperlip Engelsen. Als je op zo jonge leeftijd moet vechten voor je bestaan, als je afhankelijk bent van de goodwill van anderen en je altijd dankbaar moet tonen, als je geen echt thuis hebt en het lukt je tenslotte een gerespecteerd, succesvol iemand te worden, dan is er toch niets meer waar je je door uit het veld laat slaan en weet je je gevoelens als geen ander voor je te houden.

Het is moeilijk uit te leggen waarom dit boek mij zo geboeid heeft. Ik houd van mooie zinnen in verhalen, maar de stijl van Gardam is vaak wat staccato, waar ik eigenlijk niet van houd. Zij doet dit echter zo goed, met de juiste, mooie bewoordingen en zo passend bij het verhaal dat het me in het geheel niet stoorde, integendeel zelfs, het had niet anders gekund of gemoeten. En, niet onbelangrijk, ze schrijft het met de nodige humor, waardoor de tragische delen van het verhaal een zekere lichtheid krijgen en je begrijpt dat het leven hoe dan ook toch doorgaat.
Het verhaal is op zichzelf al boeiend genoeg, maar door het steeds veranderende tijdsbeeld en perspectief komen de personages op een bijzondere manier tot leven. Wat ook steeds duidelijker wordt is dat alles wat op het eerste gezicht vanzelfsprekend lijkt, een totaal ander wending kan nemen.

'Een onberispelijk man' is het verhaal van het leven Edward Feathers vanuit zijn perspectief en daar heb ik een redelijk duidelijk beeld van gekregen. 'Een trouwe vrouw' vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Betty en 'Laatste vrienden' vanuit de man die Old Filth eigenlijk nooit echt mocht, namelijk zijn collega Terence Veneering. Ik vermoed dat ik na het lezen van deze twee boeken weer het een ander zal moeten bijstellen over de levens van deze mensen. Ik kan er nu al naar uitkijken!

Reserveer 'Een onberispelijk man' in onze catalogus
Reserveer 'Een trouwe vrouw in onze catalogus
Reserveer 'Laatste vrienden' in onze catalogus


Geen opmerkingen: