Bruggenbouwers: drie broers, twee oorlogen, één eeuw

Soms ontgaat mij wel eens iets. Zo ook Bruggenbouwers van Jan Guillou. Al vijf jaar oud en nu pas ontdekt, omdat een vriendin mij er op attendeerde. Het is zelfs niet tot mij doorgedrongen toen mijn collega Diane drie jaar geleden het derde deel van deze kroniek over de twintigste eeuw beschreef. Blijkbaar was zelfs Diane deel één en twee ook ontgaan!

'Bruggenbouwers' is het eerste deel van een reeks historische romans die Guillou heeft geschreven over de twintigste eeuw en gaat over de drie Noorse broers Lauritzen die in het begin van deze eeuw door toeval in de gelegenheid worden gesteld te studeren voor ingenieurs aan de beste opleiding ter wereld, die in Dresden, Duitsland.

Als de vader van Lauritz, Oscar en Sverre op een dag niet terugkeert van zee, waar hij als visser de kost verdient voor vrouw en kinderen, zit er voor de rouwende, diepgelovige moeder van de jongens niets anders op dan de jongens naar haar broer in Bergen te sturen. Het ontlast haar in het onderhoud van de jongens en de jongens kunnen aan de slag in een touwslagerij, zodat ze zelfs voor inkomsten kunnen zorgen. Slimme jongens zijn het en samen sterk. In Bergen worden de talenten van de broers ontdekt door een lid van het Genootschap De Goede Gedachte. In die tijd stond het spoorwegennetwerk nog in de kinderschoenen, maar zij die er oog voor hadden zagen de ongekende mogelijkheden van een goede infrastructuur. Een deel van de spoorlijn was reeds gerealiseerd, maar de grote stap moest nog worden gezet, de spoorlijn doortrekken van Voss naar Kristiania, dwars door de uitgestrekte Hardangervidda. Onmogelijk volgens de landelijke politici, het was te hoog en te koud, er lag te veel sneeuw en het was er acht maanden winter. Bovendien ontbeerde het Noorwegen aan ingenieurskennis op dat niveau. Het Spoorwegcomité Bergen besloot daarom op hun kosten eigen ingenieurs op te leiden bij de best mogelijke technische opleiding. Terugbetalen kon door mee te bouwen aan de spoorlijn. En zo geschiede.

De drie broers vertrekken, na hun voorbereidende middelbare schoolopleiding in Bergen, naar Dresden en blijken uitstekende studenten. Op het moment van afstuderen weten alle drie dat ze zich verplicht hebben een aantal jaren terug te keren naar Noorwegen om de spoorweg verder af te bouwen. Door omstandigheden, ik kan hier natuurlijk niet alles verklappen, is er echter slechts één, die terugkeert. Lauritz heeft, net als zijn broers, goede redenen niet terug te keren naar Noorwegen, maar als hij ontdekt dat beide broers er tussenuit zijn geknepen ziet hij geen andere mogelijkheid dan voor hun drieën de schuld in te lossen.

Guillou neemt ons vervolgens mee naar het koude Noorwegen, en de vreselijke ontberingen die geleden worden om de spoorwegen met de talloze tunnels en bruggen aan te leggen, en het hete, broeierige landschap van Duits Oost Afrika waar Oscar naar toe is gevlucht. Oscar doet daar waar hij voor is opgeleid: spoorwegen aanleggen en bruggen bouwen. Twee broers, twee totaal verschillende omgevingen, maar met een zelfde opdracht. Afwisselend volgen we deze twee broers in hun leven van voor- en tegenspoed tegen de achtergrond van politieke, koloniale en technische ontwikkelingen. Want begin 1900 ligt de wereld aan onze voeten. De technische ontwikkelingen gaan razendsnel en bieden ongekende mogelijkheden. De oude, haast feodale, samenleving ontspoort hierdoor meer en meer.

Tot en met de eerste wereldoorlog loopt dit eerste deel. Nooit geweten dat in Afrika de oorlog zoveel verwoesting heeft aangericht, maar door de ogen van Oscar, komt dit tot leven. Deze twee broers, die jarenlang in Dresden, Duitsland, hebben gewoond, zijn bijna als vanzelfsprekend op de hand van Duitsland, al zijn ze eigenlijk helemaal niet in politiek geïnteresseerd. Dat heeft natuurlijk gevolgen.

Guillou beschrijft voortreffelijk de afstand tussen de adellijke macht in het Duitsland van die tijd en de 'gewone' man, door de liefdesrelatie die ontstaat tussen Lauritz en de adellijke Ingeborg. Mooi ook hoe binnen de generatie van Ingeborg, opgegroeid met alle rijkdom, het verzet ontstaat tegen dit vanzelfsprekende oude geld en, meer nog dan dit, de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ingeborg ontpopt zich als echte suffragette die strijdt voor het vrouwenkiesrecht en als één van de eerste vrouwen een universitaire studie tot arts afrond.

Kortom, alle belangrijke issues uit die tijd komen aan bod.
Mooi geschreven, spannende verhalen, mooi beeld van het begin van de twintigste eeuw. Ik ga voor de volgende delen!!

Reserveer in onze catalogus