Tussen het droge, saaie inpakken en ander voorbereidingen door zwijmel ik even bij de gedachte aan eindeloos lezen op een campingstoeltje aan de oever van een groen-blauw meer met uitzicht op imponerende, reusachtige bergen. Geen gedoe, alleen maar lezen, wat wil een mens nog meer….
En zo geschiedde! Tevreden sloeg ik het eerste boek dicht. Hendrik Groen is gelezen, en wát een lol! Nog nooit zoveel gelachen en voorgelezen!! Maar nu is Vader, van Karl Ove Knausgard aan de beurt. Deze mocht mee, omdat ik dit boek ga bespreken tijdens de volgende leesclubmeeting. De keuze leek me wel een aardige uitdaging... Goed ingeschat. Na bladzijdes vol luchtige humorvolle bespiegelingen, zak ik bij de eerste bladzijde al een behoorlijk eind de aarde in.. Da’s even wennen!
“Je zult niet denken dat je bijzonder bent, Je zult niet denken dat je net zoveel waard bent als een ander, je zult etc.” Zo klonk het refrein uit de jeugd van deze Knausgard, zoals hijzelf beschrijft. Denken dat je speciaal was, was zo ongeveer het ergste wat iemand over je kon zeggen. Dit was kennelijk tekenend voor de sfeer in Scandinavië destijds. Gelukkig is dit inmiddels voltooid verleden tijd en is het tegenwoordig gewoon goed om Noor te zijn. Maar daar kan Knausgard nu weinig mee. De toon is gezet in zijn jonge jaren en dat zal hij voor altijd bij zich houden. Ik laat de humor van Hendrik achter mee en ga stevig aan het Knausgarden. Ik snap die benaming, want Knausgard lezen is hard werken!
De schrijver lijdt aan het leven en vooral aan de relatie die hij met zijn vader had. Het heeft hem voor een belangrijk deel gemaakt tot wie hij nu is. Een vader die niet liefdevol is, maar kil en streng. Ja, daar heb je last van. Hierover schrijven was een manier om dit te verwerken. Het is echter geen gewoon schrijven, maar een genadeloos en ongecensureerd verhalen van alles wat hij zich bedenkt. En dat is veel, heel veel. Het verbaast me hoe gedetailleerd gebeurtenissen weergegeven worden. En niet alleen dat wat zich voorgedaan heeft, er lijkt soms geen eind te komen aan zijn gedachtestromen en bespiegelingen.
Knausgard heeft het gepresteerd om in relatief korte tijd (3 jaar) 3500 bladzijdes te schrijven over zijn leven. Van dit 5 delen tellende epos vormt Vader het eerste deel. Waarom is dit oeuvre zo immens populair geworden, waarom is zijn naam verheven tot een werkwoord? Ik denk omdat hij zijn hele ziel en zaligheid bloot legt en in alle eerlijkheid zijn hele wezen laat zien. Zijn verhaal gaat, zoals hij zelf zegt, over kleine, alledaagse dingen. Maar het is ongepolijst en daarin ervaart hij vrijheid en weet hij los te komen uit de tang van zijn verleden. Door zó te schrijven voelt hij zich verbonden met iets groters. Hij maakt me nieuwsgierig naar deze mysterieuze schrijver... Je moet wel lef hebben om je zó en plein public binnenste buiten te keren…
Het is niet altijd makkelijk te lezen, ik moest me soms door de langdradige gedetailleerde beschrijvingen heen werken om uiteindelijk bij de laatste zin uit te komen: “en de dood, die ik altijd als de belangrijkste grootheid in het leven had beschouwd, donker, verlokkend, was niet meer dan een leiding die lek springt, een tak die breekt in de wind, een jas die van een kleerhanger glijdt en op de grond valt”, en daarmee is de cirkel rond met de openingszin: “Voor het hart is het leven simpel: het slaat zolang het kan, dan stopt het”.
Wat heeft dit monnikenwerk hem nu opgeleverd? Dat hij kan genieten van de alledaagse dingen, althans dat laat het interview van Wim Brands in zijn Boeken op reis de buitenwereld weten! Zeer de moeite waard, indrukwekkend, alleen al vanwege de langdurig nawerkende echo!! Ik denk dat ik het Knausgarden voorlopig even laat voor wat het is, heb nu meer zin in wat luchtigere vertellingen!!!
Tinie Knoef
Geen opmerkingen:
Een reactie posten