Wat is waanzin? Wat de één als pure gekte beschouwt, is voor de ander normaal. Het is maar net waar je mee opgroeit, wat jouw norm is. Wijk je af van de norm? Dan ben je abnormaal, gek, waanzinnig. De film Nymphomaniac gaat over een bijzondere dame die velen gerust voor gek zouden verklaren…
Eerst even stilstaan bij het woord ‘gek’, wat verstaan we hier eigenlijk onder? Afwijken van het normale? Psychisch niet orde zijn? Een psychische stoornis, wat is dat eigenlijk?
“We spreken van een psychische stoornis wanneer de persoon in kwestie door zijn handeling of probleem niet goed meer functioneert, daar last van ondervindt in zijn dagelijkse functioneren én wanneer zijn omgeving geremd wordt in hun functioneren.” Ah, daar kunnen we wat mee!
Eén van die stoornissen is hyperseksualiteit, ook wel nymfomanie genoemd, wat als vorm van obsessieve-compulsieve stoornis wordt gezien. Vorige maand zag ik Nymphomaniac, een tweedelige film van Lars von Trier. De film gaat over Joe, een vrouw met een extreem hoog libido, en haar worsteling met het leven. Op een avond treft een willekeurige voorbijganger (Seligman) haar als hoopje ellende op straat. Een ambulance weigert ze, maar een kopje thee lust ze wel. En een luisterend oor kan ze ook gebruiken, want de volgende uren geeft ze voor het eerst openheid over haar leven. Van het moment dat ze op 6-jarige leeftijd voor het eerst ‘iets prettigs’ voelde tijdens het touwklimmen tot het moment dat ze meer dood dan levend in een steeg wordt aangetroffen.
Alle episodes in haar leven worden rauw en met veel detail in beeld gebracht. Daar moet je als kijker wel tegen kunnen! Erotisch, shockerend, maar nooit romantisch. Soms ging het me wel te ver (veertig zweepslagen die we alle veertig moeten aanschouwen…). Ik kwam er echter later pas achter dat ik de director’s cut had gekeken, en dat deze wel een stuk rauwer was dan de theatrical version...
Goed, de film zit dus vol met seks, maar juist het psychologische gesprek dat de twee voeren, maakt de film erg interessant en past geheel bij de vraag ‘Wat is waanzin?’. In haar gesprek met Seligman vervloekt ze keer op keer haar eigen idiote gedrag en egoïstische keuzes. Ze heeft er een enorme puinhoop van gemaakt. Seligman is zelf juist totaal niet geïnteresseerd in seks en heeft daardoor geen oordeel over haar seksuele gedrag, zoals anderen dat altijd wel hebben gehad. Hij vindt haar acties niet gek en weet ze telkens op bijzondere wijze te relativeren tot ‘gewoon’ menselijk of dierlijk gedrag.
Door deze film besefte ik weer ten volste waarom boeken en films zo mooi zijn. Je leeft je in in de geest van een vreemde, met vreemd gedrag en vreemde beweegredenen. Vaak lukt het toch weer om begrip en sympathie voor de hoofdpersoon te krijgen. Dankzij Joe met haar bijzondere leven begrijp ik nymfomanie een stuk beter. Echt normaal kan ik het nog niet vinden… Maar ik zou haar zeker niet voor gek verklaren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten