Barbara

De regisseur Christian Petzold (1960) wordt wel gezien als de voorman van de Berliner Schule. Deze stroming zet zich af tegen conventioneel drama en kiest de weg van het experimentele. In een interview vertelt hij dat zijn ouders destijds vanuit de DDR naar Amerika gevlucht zijn. Ze hadden veel te kampen met heimwee, een verlangen dat te maken had met het niet-kapitalisme.
Hij wil laten zien hoe mensen binnen het totalitaire systeem geen enkel gevoel toestaan om door te kunnen gaan. En mijns inziens is hij daar met de film 'Barbara' heel goed in geslaagd.



Na ruim 100 minuten glijdt de aftiteling over het scherm.. Einde film, maar de beklemmende spanning die als een continue onderstroom aanwezig was, die ebt nog een tijd na.
Ja, zo moet het zijn geweest realiseer ik me, in de jaren tachtig in Oost-Duitsland.
De sfeer is voor even onder mijn huid gaan zitten. Zo moet het leven gevoeld hebben in die tijd. Wantrouwen als staat van zijn binnen een totalitair systeem waarin niemand te vertrouwen is.
'Barbara' wordt ook wel de subtiele tegenhanger van 'Das Leben Der Anderen' genoemd en ik begrijp dat. Want hier gaat het om kleine signalen, om sfeer, de dreiging van Stasi-invallen, waakzaamheid immer in de stand-by. Je ziet het aan de manier van kijken en bewegen.

Maar nu het verhaal:
Barbara, een jonge arts uit Berlijn, wil het land verlaten en vraagt een uitreisvisum aan. De overheid weigert en vervolgens wordt ze tegen haar wil overgeplaatst naar een provinciaal ziekenhuis ergens op het platteland. We volgen haar op de plek waar ze woont, in het ziekenhuis en op haar fiets naar geheime plekken in de verlatenheid. Hier laat ze berichten achter die kortstondige en gehaaste ontmoetingen met haar geliefde uit Berlijn tot gevolg hebben. En altijd is er die constante dreiging, de angst ontdekt te worden. We voelen de sympathie en de kiem van een prille liefde tussen Barbara en André, een arts met wie ze veel samenwerkt. Maar het wantrouwen heeft zich als een soort DNA in Barbara’s wezen geworteld. Haar gezicht blijft strak en afstandelijk. Ze weet dat André gevraagd is haar gangen te volgen en houdt haar emoties achter een muur van ongenaakbaarheid. Haar taal en houding zijn volledig geïnfecteerd door het systeem. En als er dan toch nog, even, onverhoeds een lach doorbreekt op haar gezicht, slaak ik een zucht van verlichting. Hè hè, ze lacht, wauw, eindelijk!
Intussen werkt ze wel in het geheim aan een ontsnapping via de zee. Daarmee eindigt de film.
Echter, tijdens het wachten en het turen over de eindeloze zeevlakte, wordt duidelijk dat niet voor Barbara, maar voor iemand anders deze vlucht werkelijkheid wordt…
Ziedaar de climax, die ons kijkers met heel veel gevoel achterlaat! Dit is een film die onder de huid kruipt, en daarom krijgt ie van mij het predicaat ‘ijzersterk’!

Tinie Knoef

Reserveer in onze catalogus